Bodem als basis
Een interessante indeling van de landschappen van Nederland geven de wetenschappers in het boek Landschappen van Nederland, zeker als je die vergelijkt met het boek Natuur in Nederland van ecoloog Frank Berendse. Die onderscheidt tien landschapstypen op basis van de ecologie, terwijl de auteurs van Landschappen van Nederland zand-, löss-, rivieren-, veen-, zeeklei- en kustlandschappen onderscheiden. Dat maakt wel duidelijk welk onderwerp in het boek centraal staat: de bodem. Het boek gaat dan ook vooral over de geologie, de geomorfologie en de bodem van Nederland.
Landwerk, februari 2013
Landschappen van Nederland beslaat twee kloeke delen wetenschappelijke uitleg over hoe het Nederlandse landschap zich heeft gevormd tot de natuur die Berendse beschreef. Ik benoem het uitdrukkelijk als wetenschappelijk, omdat het geen boek is dat je op een achternamiddag in de leunstoel leest. Bij de beschrijving van het lösslandschap gaat het bijvoorbeeld over afzettingen als vuursteeneluvium, kleefaarden en krijtvaaggronden. Iemand die een bevlogen boek over de landschappen van Nederland verwacht, raakt daardoor wat in de verwarring, want in plaats daarvan leest hij ineens een zeer doorwrocht en zeer gedetailleerd naslagwerk over de landschapsvorming.
Toch ben ik enthousiast over Landschappen in Nederland. Want de auteurs, vijf onderzoekers met Wageningse achtergrond, hebben via monnikenwerk een zeer diepgaand naslagwerk weten af te leveren over de vorming van het Nederlandse landschap. Insiders wisten al dat we in Nederland een ongekende kennis hebben opgebouwd over de bodem en het landschap, maar Landschappen van Nederland laat dat ook zien. Inclusief prachtige kaarten en beelden die details tonen van allerlei vormingsprocessen op het niveau van een enkele polder, kwelderwal of pleistocene afzetting.
